مسجد بی بی هیبت مسجدی تاریخی در باکو آذربایجان است. بنای موجود این مسجد در دهه ۱۹۹۰ ساخته شد، قبلا در این محل مسجد دیگری با همین نام در قرن ۱۳ ساخته شده بود که در سال ۱۹۳۶ توسط بلشویک به کلی ویران شد. مقبره یکی از نوادگان حضرت محمد در این مسجد قرار دارد و مرکزی معنوی برای مسلمانان این منطقه و یکی از مهمترین بناهای معماری اسلامی در آذربایجان است. مردم این منطقه این مسجد را به نام مسجد فاطمه می شناسند که اسمی است که الکساندر دوما در زمان بازید از این مسجد در دهه ۱۸۴۰ آن را روی مسجد گذاشت.

پیشینه مسجد

مقبره دختر امام هفتم شیعیان که از دست آزار و اذیت خلیفه به باکو فرار کرده بود در این مسجد قرار دارد، بر روی سنگ قبر او نوشته شده که او متعلق به خانواده ای مقدس است. بر اساس نوشته هایی که در دیوار جنوبی مسجد قرار دارد تاریخ شناسان ساخت این مسجد را در اواخر قرن ۱۳ می دانند و در کتیبه ای که بر روی دیوار مسجد قرار دارد به زبان عربی نوشته شده که محمود ابن سعاد این مسجد را ساخته است، او همان معماری است که قلعه نارداران را در نزدیکی باکو ساخته است. حاجی شیخ شریف از مسلمانانی است که در نزدیکی این مسجد دفن شده او از کسانی بود که به باکو آمد تا تصوف را در این شهر تبلیغ کند و بقیه عمر خود را در همین مسجد زندگی کرد. اکساندر دوما، نویسنده معروف فرانسوی که در دهه ۱۹۴۰ از این مسجد بازدید کرد در یکی از کتاب های خود گفته که این مسجد محلی برای عبادت زنان نازا بود آن ها با پای پیاده به این مسجد می آمدند و بعد از یک سال توانایی بچه دار شدن پیدا می کردند.

نابودی مسجد

پس از اینکه در سال ۱۹۲۰ شوروی قدرت باکو را در دست گرفت بلشویک با مذهب مبارزه می کرد و مسجد بی بی هیبت به همراه چندین کلیسای مسیحی هدف تخریب قرار گرفتند. مسجد در سال ۱۹۳۶ در نتیجه مبارزات ضد مذهبی شوروی خراب شد. بعد از نابودی این مسجد، در همان سال درمسکو دولت شوروی تصمیم گرفت که بناهای معماری را که دارای اهمیت تاریخی هستند را حفظ کند و کسی که باعث نابودی مسجد شد به ۲۰۰ سال تبعید در سیبری محکوم شد.

بازسازی مسجد

در سال ۱۹۹۴ بعد از اینکه آذربایجان به استقلال رسید رئیس جمهور حیدر علی اف دستور داد تا بنای جدیدی برای مسجد بی بی هیبت در همان محل قبلی ساخته شود. قبلا در سال ۱۹۸۰ طرح و ساخت این مجموعه بر اساس عکس های این مسجد بازسازی شده بود. مقاله کوچکی که در سال ۱۹۲۵۵ در توصیف مسجد نوشته شده بود کمک بسیاری در بازسازی  این مسجد کرد. در ۱۱ جولای ۱۹۹۷۷ مراسمی ویژه با حضور رئیس جمهور حیدر علی اف برای مسجد گرفته شد. در ماه مه ۱۹۹۹ افتتاحیه مسجد جدید برگزار شد و در سال ۲۰۰۵ بر طبق حکم رئیس جمهوری مسجد بازسازی و بزرگ تر و سالن های جدیدی به آن اضافه شد تا زوار در آن احساس راحتی بیشتری کنند.

معماری مسجد

مسجد بازسازی شده سه گنبد و دو مناره دارد که به طور سنتی درست شده اند و بر روی گنبدها کتیبه های قرآنی حکاکی شده است.