کشور آذربایجان هر ساله و همزمان با آغاز بهار، جشن باستانی نوروز را برپا می‌کند. نکته قابل توجه در خصوص پیشینه و علت برگزاری این جشن باستانی در کشور آذربایجان، تعلق این کشور در گذشته‌ای نه چندان دور به قلمروی ایران بوده و از این رو، این سنت ایرانی تاکنون در آنجا حفظ شده است. از طرفی، کشور آذربایجان تنها کشور غیرفارسی زبانی است که هر سال نوروز را به طور گسترده جشن می‌گیرد.
مردم آذربایجان با شور و اشتیاق خاصی به استقبال نوروز می‌روند. از جمله رسوم رایج استقبال از بهار می‌توان به خرید پوشاک نو، خانه‌تکانی، کاشت سبزه، رنگ کردن تحم‌مرغ و نیز زیارت اهل قبور اشاره کرد. در شب پیش از نوروز نیز اعضای خانواده در خانه بزرگترها جمع شده و طبق سنت برای شام ماهی شکم‌پر میل می‌کنند.
شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان هر ساله به شکل بسیار زیبایی این عید را برگزار می کند و به همین سبب ،بسیاری از توریست های ایرانی برای سفر در تعطیلات ایام نوروز ، باکو را انتخاب می کنند.نوروز در تقویم آذربایجان تعطیلی رسمی می باشد.
در کشور جمهوری آذربایجان نوروز را براساس تاریخ شمسی جشن میگیرند و مانند ایران از تاریخ ۲۹ اسفند تا ۴ فروردین ( ۲۰ تا ۲۴ مارس) تعطیلی رسمی است.
سفره هفت سین آذری
همانند ایران، مردم جمهوری آذربایجان نیز با چیدن سفره هفت‌سین آغاز بهار را جشن میگیرند. این سفره از هفت عنصری تشکیل شده است که ابتدای آن‌ها با حرف سین شروع می‌شود، با این تفاوت که اسامی براساس نام ترکی عناصر سفره در ترکی انتخاب می‌شوند. این سفره در مناطق مختلف کشور آذربایجان به شکل‌های مختلفی تهیه می‌شود، ولی در حالت کلی، هفت‌سین جمهوری آذربایجان از این عناصر تشکیل شده است:
- سوماق، نشانه آفتاب؛
- سکه، نشانه شانس؛
- سمنو، نشانه شیرینی، برکت و حاصلخیزی؛
- سبزه، نشانه خلوص و خوشبختی؛
- ساری کوک (زردچوبه)، نشانه شیرینی زندگی؛
- سوت (شیر)، نشانه سلامتی و زیبایی؛
- سو (آب)، نشانه تولد تازه و زندگی.
از جمله وجوه مشترک این سفره با سفره هفت‌سین ایرانی سمنو است. سمنو علاوه بر نماد سرسبزی، طراوت، برکت، نماد تداوم نسل در میان مردم آذربایجان نیز هست. از این‌رو، پس از طبخ، آن را میان خویشان، همسایگان و حتی بر مزار رفتگان نیز تقسیم می‌کنند. علاوه بر این موارد، آینه‌ای رنگین در بالای سفره قرار می‌گیرد. همچنین، تمام اعضای خانواده دور سفره هفت‌سین که نماد ثروت، طول عمر و شادی است، جمع شده و طبق سنت به تعداد اعضای خانواده شمع روشن می‌کنند
به جای زردچوبه و شیر از سرکه و ساریمساق (سیر) نیز استفاده گردد.
چهارشنبه های آخر سال در جمهوری آذربایجان
اولین آیین های نوروزی در جمهوری آذربایجان با برگزاری مراسم خاص چهارشنبه شب قبل از روز عید نوروز شروع می شود .
در جمهوری آذربایجان مردم کشور چهار سه شنبه شب آخر ماه اسفند را در استقبال از عید نوروز جشن میگیرند.که اصطلاحا چهارشنبه آخشامی نام دارد.(çərşənbə Axaşami)
این شب ها به ترتیب
- چهار شنبه ی آب – su çərşənbəsi
چهارشنبه ی آتش – Od çərşənbəsi
چهارشنبه ی خاک – torpaq çərşənbəsi
- چهارشنبه ی باد یا (چهارشنبه آخر) – yel çərşənbəsi
نام دارد
با توجه به این که مردم جمهوری آذربایجان در طول تاریخ ارزش زیادی به عید نوروز قایل بوده اند لذا این عید خجسته همواره در فرهنگ عامه مردم این کشور انعکاس گسترده ای داشته است .
این سنت به رسم یاد آوری چهار عنصر تشکیل دهنده زمین، آب، باد، خاک و آتش نام گذاری شده است. البته جشن های این روزها در شب سه شنبه صورت می‌گیرد.
عنوان های مذکور چهارشنبه های آخر سال به باور مردم آذربایجان درباره فرا رسیدن بهار و پایان فصل زمستان تکیه داشته که در اول آتش افروخته می شود و باد آن را به قله کوه ها برده برف ها را آب می کند و این آب به دامنه کوه ها و مراتع جاری شده خاک را جانی دوباره می دهد و از این خاک رویش سبز زندگی آغاز می شود.
جشن های نوروزی در آذربایجان
آتش بازی
آتش بازی یکی از آیین‌های محبوب در میان آذری هاست که از گذشته به آن پایبند بوده‌اند. مردم آذربایجان به قدرت پاکسازی آتش معتقدند. در نظر آن‌ها آتش مظهر بقاست و گرمای زندگی و غذا برای مردم به همراه دارد. از همین رو همواره در آذربایجان آتش نوروز حتما باید از جای مقدسی آورده می‌شده است. برای مثال امروز مشعل آتشگاه مقدس زرتشتیان آتشگان به میدان مرکزی سوراخانی آورده می‌شود تا در آتش بازی های روز عید به کار گرفته شود.
نمایش پهلوانان
نمایش ورزشکاران یا پهلوانان هم چلوه دیگری از رسوم مردم کشور آذربایجان در هنگام نوروز است. وزنه برداری و کشتی‌گیری از جمله ورزش‌هایی است که آذری‌ها در روز نوروز به آن می‌پردازند. به باور آذری زبان‌ها: «وقتی زمستان می‌آید، گویی بدن‌ها منجمد است. حتی وزنه‌ها نیز سنگین‌تر به نظر می‌آیند و تلاش بیشتری برای بلند کردنشان لازم است با آمدن نوروز خونی تازه در رگ‌های مردم شروع به جوشیدن می‌کند. ما بر زمستان غلبه می‌کنیم و بهار را به جای آن می‌نشانیم.»
کاسا و کچل
کاسا (کوزه) نماد بهار است که لباس سبز می پوشد و کلاه سبز بر سر می گذارد و کچل نماد زمستان است که لباس آبی پوشیده و سر طاس اش نمادی از بی باری زمستان است. این دو برای هم رجز می خوانند و همراه با رجز خوانی این دو برای هم موسیقی نواخته می شود و تماشاگران دست می زنند و می رقصند. کاسا، در رجز خوانی پیروز می شود و بعد هر کدام از تماشاچیان هدیه ای به او می دهند و در آخر هم برای مردم در نوروز دعا خوانده می شود و مراسم به اتمام می رسد.
پاپاق آتماق
پاپاق در ترکی به معنای کلاه است و این اصطلاح به معنای کلاه گردانی است. در این مراسم بچه ها کلاه به دست می گیرند و به در خانه همسایه ها می روند و همسایه ها در کلاه آن ها شیرینی هایی مثل شکربوره و شکلات و سیب می گذارند.
گولاخ فالی
فالگوش ایستادن که به آن «گولاخ فالی» می گویند هم در بین دختران در آذربایجان جاری است. برای مثال اگر کسی در مورد ازدواج صحبت کند به این معنی‌ست که زن جوانی که پشت در فالگوش ایستاده در سال جدید ازدواج خواهد کرد. یا اگر هر چیز مثبتی بشنود اتفاق خواهد افتاد. از همین رو شما تنها مجاز به گفتن چیزهای مثبت هستید. بر مبنای این باور قدیمی حتی یک کلمه می‌تواند سرنوشت کسی را که دارد پنهانی و از پشت درهای بسته به این حرف‌ها گوش می‌دهد تغییر دهد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر از جاذبه های گردشگری در سراسر جهان و اطلاع از تور های گردشگری داخلی(تور کیش،مشهد و ….) و تور های خارجی (تور باکو ، ترکیه ، تایلند ، دبی و …) با ما در آیسان پرواز همراه باشید.